Επανομή

Η Επανομή βρίσκεται στο νότιο άκρο του Δήμου Θερμαϊκού, καθορίζοντας τα διοικητικά της όρια προς τη γειτονική νομαρχία της Χαλκιδικής. Έχει έκταση 91,541 στρέμματα και το μήκος των ακτών της φτάνει τα 40 χιλιόμετρα, ενώ το ακρωτήριό της αποτελεί το γεωγραφικό όριο του Κόλπου του Θερμαϊκού.

ΣΥΝΟΠΤΙΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑ

Η αρχή της ιστορίας της Επανομής είναι πολύ παλιά καθώς αποτελεί ένα από τα παλαιότερα οικισμούς στην περιοχή και ήταν κατοικημένη από τα νεολιθικά χρόνια. Αναφέρεται από τον Όμηρο ως "Γίγονης Άκρα" και έχει κατοικηθεί συνεχώς από τη νεολιθική εποχή. Ήταν ένα από τα πιο σημαντικά χωριά τόσο κατά τη διάρκεια των βυζαντινών χρόνων όσο και κατά την περίοδο της τουρκικής κατοχής. Η συντριπτική πλειονότητα των κατοίκων της είναι αυτοχθόνες.

Στην περιοχή της Επανομής έχουν βρεθεί πολλά αρχαιολογικά ευρήματα που αναφέρονται κυρίως στα πρώιμα χριστιανικά χρόνια. Ένα από τα πιο σημαντικά αρχαιολογικά ευρήματα είναι το νεκροταφείο στο Λιμόρι, που βρίσκεται βορειοδυτικά της Επανομής. Είναι ένα οργανωμένο χριστιανικό νεκροταφείο που χρησιμοποιήθηκε κατά τη διάρκεια του 4ου και του πρώτου μισού του 5ου αιώνα μ.Χ.

Κατά τη διάρκεια της οθωμανικής κυριαρχίας, η Επανομή ανήκε διοικητικά στη Ναχίγια της Καλαμαριάς και φορολογικά στη Χάσι του Λόγου. Στην επανάσταση του 1821, οι Επανομίτες συμμετείχαν ενεργά με πολλούς μαχητές, όπως ο Γεώργιος Ιωάννου, ο οποίος ήταν αντιπρόσωπος της Χαλκιδικής στην 1η Εθνοσυνέλευση της Ανατολικής Ελλάδος, ο Χριστόδουλος Θεοδώρου (γεννημένος το 1796), ο Βασίλειος Αντωνίου (γεννημένος το 1790), ο Τριαντάφυλλος Κώστας (γεννημένος το 1793) και ο Άγγελης Λάμπρου (1796-1864). Η Κοινότητα της Επανομής ιδρύθηκε το 1918 και ως το κεφαλικό χωριό της περιοχής είχε υπό τη διοίκησή της όλους τους γύρω πρόσφυγες οικισμούς που δημιουργήθηκαν αργότερα και αποτελούν τις σημερινές Κοινότητες του σύγχρονου Δήμου Θερμαϊκού.

ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝ ΓΙΑ ΤΟΝ ΕΠΙΣΚΕΠΤΗ

Η φυσική ομορφιά της Επανομής προσφέρει εκπλήξεις σε κάθε είδος επισκέπτη. Από τα αρχαιολογικά ευρήματα, από όλες τις ιστορικές περιόδους, το υγρότοπο που περιλαμβάνεται στο δίκτυο NATURA, μέχρι τα καθαρά γαλάζια νερά στα χιλιόμετρα ακτές με ανεπανάληπτη ομορφιά. Κτήμα Γεροβασιλείου

Στις πλαγιές της Επανομής, λίγα χιλιόμετρα έξω από τη Θεσσαλονίκη, ο ιδιαίτερα φροντισμένος αμπελώνας περιβάλλει το σύγχρονο οινοποιείο, όπου παράγονται τα γνωστά κρασιά του Κτήματος Γεροβασιλείου. Το Κτήμα Γεροβασιλείου δραστηριοποιείται στο χώρο του αμπελιού και του κρασιού από το 1981. Στο Κτήμα Γεροβασιλείου η καλλιέργεια του αμπελώνα γίνεται με ιδιαίτερη φροντίδα και συνεχείς πειραματισμούς στη μελέτη ελληνικών και διεθνών γνωστών και άγνωστων ποικιλιών. Η εξέλιξη της τεχνολογίας συμπορεύεται με την παράδοση σε όλη τη διάρκεια της αμπελοκαλλιέργειας και της οινοποίησης. Ο στόχος είναι η παραγωγή ποιοτικών κρασιών από τον ιδιόκτητο αμπελώνα με τα τυπικά χαρακτηριστικά του μικροκλίματος (terroir) της περιοχής. Τα κρασιά του κτήματος διακρίνονται ήδη εδώ και δεκαετίες σε διάφορους διεθνείς διαγωνισμούς κερδίζοντας την παγκόσμια καταξίωση και αναγνώριση. Εντός του Κτήματος λειτουργεί το περίφημο Μουσείο Οίνου Γεροβασιλείου, στο οποίο ο επισκέπτης μπορεί να θαυμάσει τις πλούσιες συλλογές από εργαλεία αμπελουργίας, οινοποίησης, εμφιάλωσης και βαρελοποιίας από όλο τον κόσμο. Το Κτήμα Γεροβασιλείου είναι επισκέψιμο από τους οινόφιλους και όλους όσοι θέλουν να γνωρίσουν από κοντά τον κόσμο του αμπελιού και του κρασιού. Ο επισκέπτης μπορεί να επιλέξει τις ετικέτες που θα δοκιμάσει από τη λίστα κρασιών του Κτήματος ή μία από τις ειδικά διαμορφωμένες οινικές προτάσεις. Τρέχουσες και σπάνιες παλιές σοδειές, ταιριαστές πρώτες ύλες, γευστικοί συνδυασμοί, και η θέα του επιβλητικού αμπελώνα ολοκληρώνουν ιδανικά την επίσκεψη στο Κτήμα Γεροβασιλείου.

Σημεία αρχαιολογικού ενδιαφέροντος

Η αρχαιολογική ανασκαφή έφερε στο φως 42 τάφους διαφόρων κατηγοριών, στους οποίους βρέθηκαν αρκετά σκεύη, αγγεία, κοσμήματα, αλλά και νομίσματα που χρονολογούνται από το τέλος του 2ου έως τις αρχές του 5ου αιώνα. Ανατολικά του νεκροταφείου στο Λιμόρι, στη θέση του Μπιάντουδι, ανακαλύφθηκαν τα ερείπια μιας τριαίνουσας νωποϋποστυλωτής αρχαίας βασιλικής εκκλησίας. Ο ναός είχε πλούσια σκυρωπική αρχιτεκτονική διακόσμηση, με πολύχρωμα μάρμαρα και ψηφίδες με χρυσό και ασημένια φύλλα.

Τρεις χιλιόμετρα νότια της Επανομής βρίσκονται τα Κριτζιάνα, ένα από τα τέσσερα μεγάλα μερίδια της Μονής της Αγίας Αναστασίας. Το χωριό αναφέρεται για πρώτη φορά σε έγγραφο της Μονής της Αγίας Λαύρας το 1110. Δυστυχώς, δεν υπάρχουν καταγεγραμμένες πληροφορίες για τον τοπικό πληθυσμό ή την περιοχή των Κριτζιάνων. Αυτό που είναι σίγουρο είναι ότι το 1530, τα Κριτζιάνα ήταν ήδη υπό το Μετόχι της Αγίας Αναστασίας.

Με το πέρασμα των χρόνων, το χωριό των Κριτζιάνων εξαφανίστηκε, χωρίς να εντοπιστεί η ακριβής του τοποθεσία, η οποία πιθανότατα βρίσκεται στο τρέχον μερίδιο της Αγίας Αναστασίας. Το μετόχι είναι κτισμένο με ενισχυμένο τρόπο, καθώς την εποχή που κτίστηκε, οι ληστείες από πειρατές ήταν συχνό φαινόμενο στην περιοχή.

Παραλίες

Η παραλία του Ποταμού είναι ένας ατελείωτος ωκεανός άμμου, σε συνδυασμό με το Ναυάγιο και ένα ακρωτήριο δίνει στην παραλία το ειδικό χαρακτηριστικό των "δύο προσώπων": Από τη μια πλευρά υπάρχει κύμα ενώ από την άλλη υπάρχει ηρεμία. Η παραλία είναι πολύ δημοφιλής ειδικά τα τελευταία χρόνια. Η κοντινή απόσταση από τη Θεσσαλονίκη, η ποικιλία της παραλίας και η ομορφιά του Ναυαγίου, ενός πλοίου που συμμετείχε σε έργα για την παραλία στην περιοχή αλλά βυθίστηκε γύρω στα 1967-70, την καθιστούν ίσως την πιο δημοφιλή παραλία κοντά στη Θεσσαλονίκη. Στην περιοχή λειτουργούν παραλιακά μπαρ και ταβέρνες, που προσελκύουν χιλιάδες ανθρώπους κατά τη διάρκεια της καλοκαιρινής περιόδου.

Η παραλία Παλιούρα και το Όρμος (παραλία) Επανομής είναι επίσης εξαιρετικές παραλίες, όπου κανείς μπορεί να απολαύσει το μπάνιο σε συνδυασμό με ένα ποτό ή ένα τσίπουρο στα καταστήματα που λειτουργούν στην περιοχή. Στην περιοχή του Όρμου Επανομής βρίσκονται οι γραφικές εκκλησίες της Αγίας Μαρίνας και της Μεταμορφώσεως του Σωτήρος. Κατά την εορτή τους διοργανώνονται μικρές εμπορικές εκθέσεις στην παραλιακή περιοχή.